نور مبین؛

آیه مودت بر فضیلت اهل بیت پیامبر(ص)

آیه مَوَدَّت پاداش رسالت رسول خدا(ص) را دوستی و محبت اهل بیت(ع) می‌داند.

متن آیه

ذَلِک الَّذِی یبَشِّرُ اللهُ عِبَادَهُ الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ قُل لَّا أَسْأَلُکُمْ عَلَیهِ أَجْرًا إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِی الْقُرْبَی وَمَن یقْتَرِفْ حَسَنَةً نَّزِدْ لَهُ فِیهَا حُسْنًا إِنَّ اللهَ غَفُورٌ شَکُورٌ (شوری 23)

این همان [پاداشی] است که خدا بندگان خود را که ایمان آورده و کارهای شایسته کرده‌اند [بدان] مژده داده است بگو به ازای آن [رسالت] پاداشی از شما خواستار نیستم مگر دوستی درباره خویشاوندان و هر کس نیکی به جای آورد [و طاعتی اندوزد] برای او در ثواب آن خواهیم افزود قطعا خدا آمرزنده و قدرشناس است.

معنای واژگان

«مودّت»، به معنای محبت داشتن و دوست داشتن است و «قربی» نزدیکی در نسب و خویشاوندی رحمی است.

شان نزول

تمام مفسران شیعه و بسیاری از مفسران اهل سنت از ابن عباس نقل کرده‌اند که پس از هجرت پیامبر(ص) به مدینه، انصار درباره اداره نظام اسلامی گفت و گو کردند. آنان تصمیم گرفتند نزد رسول خدا(ص) بروند و بگویند: اگر برای پیشرفت اسلام و اداره جامعه نو بنیاد خویش نیاز اقتصادی و مالی داشته باشید، همه ثروت و امکانات ناچیز ما در اختیار شماست. هرگونه مصلحت بدانید و در آن تصرف کنید که سبب افتخار ما است. در اینجا بود که آیه مودت بر پیامبر(ص) نازل شد. تا اجر و مزد رسالت حضرت محمد(ص) دوستی و محبت اهل بیت(ع) معرفی نماید و نه پاداش مادی و دنیوی.

روایات

از امام سجاد(ع) راجع به آیه مودت سوال شد، امام(ع) در این باره فرمود: "مراد از آیه مودت، دوست داشتن ما ست که اهل بیت حضرت محمد(ص) می‌باشیم."

از امام باقر(ع) نقل شده است که ائمه معصومین مصداق آیه مودت می‌باشند.

امام صادق(ع) نیز می‌فرماید: "آیه مودت در‌شان ما اهل بیت اصحاب کساء نازل شد."

حاکم حسکانی از علمای اهل سنت، هفت روایت را در ذیل این آیه گرد آورده است که منظور از "القربی" را حضرت علی(ع) و حضرت فاطمه(س) و امام حسن(ع) و امام حسین(ع) می‌داند.

همچنین احمد بن حنبل روایت می‌کند: هنگامی که آیه "قل لاّ اسئلکم..." نازل شد، اصحاب به پیامبر(ص) عرض کردند:ای رسول خدا! خویشاوندان تو که مودت آنها بر ما واجب است کیانند؟ فرمود: علی و فاطمه و دو فرزندانشان و این سخن را سه بار تکرار فرمود. آیت الله مرعشی نجفی در شرحی که براحقاق الحق نوشته است، قریب به پنجاه نفر از علمای بزرگ اهل سنت را نام می‌برد که روایات مربوط به آیه مودت را با سندهای متعدد در کتاب‌های خود آورده است.سید هاشم بحرانی، نیز در کتاب غایة المرام، ۱۷ روایت از اهل سنت و ۲۲ روایت از شیعه درباره این آیه نقل کرده است.